İlamsız icra takibi, alacaklının mahkeme kararına gerek kalmaksızın doğrudan icra dairesine başvurarak başlattığı takip türüdür. Bu takip, borçlunun borcunu ödememesi halinde alacaklının kamu gücünü kullanarak alacağını tahsil etmesine olanak sağlamaktadır. İlamsız icra, borcun varlığını ispatlayan bir mahkeme kararı olmadığından ancak belirli şartlarda kullanılabilmektedir ve genellikle sözleşmelerden doğan borç ilişkilerinde tercih edilmektedir. Bu takip türü, hızlı sonuç vermesi ve süreçlerin alacaklı lehine basitleştirilmesi nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır.
İlamsız icra takibine ilişkin işlemler 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenmiştir. Alacaklı, icra müdürlüğüne takip talebinde bulunarak süreci başlatır. İcra dairesi, talebi inceledikten sonra uygun görmesi halinde borçluya ödeme emri gönderir. Bu ödeme emrinde borcun ödenmesi için belirli bir süre tanınır ve borçlu bu süre içinde borcu ödeyebilir veya borca itiraz edebilir.
Yargısız İnfaz Türleri Nelerdir?
İlamsız icra takibi, alacağın türüne ve takip şekline göre farklı alt türlere ayrılmaktadır:
Genel Nöbet Yoluyla Takip: En sık kullanılan takip türüdür. Belirli bir belgeye dayandırılmasına gerek yoktur ve her türlü borç ilişkisinde kullanılabilir. Kambiyo Takibi: Çek, senet, poliçe gibi kıymetli evraktan doğan borçlara uygulanır. Bu takip türü diğer takiplerden farklı olarak daha hızlıdır ve alacaklı lehine tasarlanmış kurallar içerir. Kiralanan Taşınmazların Tahliye Takibi: Kira sözleşmelerine dayalı olarak taşınmazların tahliyesi ve kira bedelinin tahsili amacıyla başlatılan takip türüdür.
Her takip türü, alacağın niteliğine ve takip sürecinde kullanılacak belgelere bağlı olarak farklı kurallara tabidir.
İcra Dışı İcra Takiplerinden Sorumlu İcra Dairesi
Adli olmayan icra takiplerinden sorumlu makam icra müdürlükleridir. İcra daireleri alacaklının başvurusunu inceler, ödeme emri verir ve takip işlemlerini yürütür. Sorumlu icra dairesi borcun türüne veya takip şekline göre farklılık göstermemektedir. İhbarsız tüm takiplerde alacaklı icra müdürlüğüne başvurarak borçlu aleyhine takip sürecini başlatabilir.
Hukuka aykırı işlemlerde yetkili icra dairesi
Yetkili icra dairesi, takip talebinin hangi icra dairesine yapılacağını belirler. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’na göre genel yetki kuralı, borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesinin yetkili olmasıdır. Ancak bazı durumlarda alacaklı, makam itirazı olmadığı sürece diğer icra dairelerinde de takip başlatabilir. Örneğin:
Sözleşmelerden doğan borçlar: Borcun ifa edileceği yerin icra müdürlüğü de yetkili kılınabilir. Kira alacakları: Kiralanan taşınmazın bulunduğu yerin icra müdürlüğü yetkilidir.
Borçlu, yetkiye itiraz ederek takibin başka bir icra dairesine taşınmasını talep edebilir.
İlamsız İcra Takibi Nasıl Başlatılır?
İlamsız icra takibinin yapılabilmesi için alacaklının yetkili icra dairesine başvurması gerekmektedir. Bu başvuru takip talep formu doldurularak yapılır. Takip talebinin alacaklının kimlik bilgileri, borçlunun adresi, alacağın tutarı ve alacağın dayandığı hukuki ilişki gibi bilgileri içermesi gerekmektedir.
İcra dairesi takip talebini inceleyerek tam ve doğru olduğunu tespit ederse borçluya ödeme emri düzenler. Ödeme emrinde borçlu:
Borca 7 gün içerisinde itiraz etmemesi gerektiği belirtiliyor. Borca itiraz etmemesi halinde borcu ödemek zorundadır.
İlamsız Takiplerde Ödeme Emri
Ödeme emri, icra dairesi tarafından borcun tahsili amacıyla borçluya gönderilen resmi bir belgedir. Bu belge, borçlunun hak ve yükümlülüklerini açıkça belirterek, alacaklının talebinin resmi olarak iletilmesini sağlar. Ödeme emri, borcun miktarı, borcun dayandığı hukuki ilişki, ödeme süresi ve borçlunun itiraz hakkı gibi önemli bilgileri içerir. Borçlunun ödeme emrini almasıyla bazı hak ve yükümlülükler başlar.
Ödeme emri genellikle borcun ödenmesi için yedi günlük bir süre sağlar. Bu süre içerisinde borçlu borcunun tamamını ödeyebileceği gibi ödeme emrine itiraz hakkını da kullanabilir. Borçlunun itirazını süresi içinde yazılı olarak icra müdürlüğüne iletmesi gerekir. İtiraz, borcun varlığına, miktarına veya icra dairesinin yetkisine ilişkin olabilir. İtiraz yapılması halinde takip durdurulur ve alacaklının itirazın kaldırılması veya iptali için mahkemeye başvurması gerekir.
Borçlunun ödeme emrine itiraz etmemesi ve borcunu ödememesi halinde icra dairesi, alacaklının talebi doğrultusunda süreci başlatarak borçlunun mallarına el koyabilir. Haciz işlemleri ile borçlunun taşınır veya taşınmaz mallarına el konulur ve alacaklının borcu tahsil edilir. El konulan mallar icra müdürlüğü tarafından satışa çıkarılır ve elde edilen gelir alacaklıya ödenir.
Ödeme emrinin borçluya tebliğ edilmesiyle başlayan bu süreç, hem alacaklının haklarını korur hem de borçlunun savunma ve ödeme haklarını kullanmasına olanak sağlar. Ancak borçlunun itiraz etmemesi ve ödeme yapmaması halinde sürecin hızla ilerleyerek haciz aşamasına gelmesi mümkündür. Bu nedenle ödeme emri tebliğ edilen borçluların sürelere dikkatle uymaları ve haklarını etkin bir şekilde kullanmaları büyük önem taşımaktadır.
Yetkisiz İnfaz İşlemlerine İtiraz
İcra takibine ilamsız itiraz
Borçlu 7 gün içinde ilamsız icra takibine itiraz edebilir. İtiraz, borcun hiç bulunmadığını veya kısmen ödendiğini iddia ediyorsa borca itiraz şeklinde yapılır. Borçlu, takip talebini başlatan icra dairesinin yetkili olmadığını düşünüyorsa yetkiye itiraz edebilir.
İtirazın icra müdürlüğüne iletilmesiyle kovuşturma durur. Bu durumda alacaklı:
İtirazın kaldırılması için icra mahkemesine, itirazın iptali için ise genel mahkemelere başvurarak takibe devam edebilir.
İlamsız İcra Takibine Yetki İtirazı
Borçlu, takip talebinin yanlış yetkili icra dairesine yapıldığını düşünüyorsa, yargı yoluna itiraz edebilir. Yetki itirazının, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde yazılı olarak yapılması gerekmektedir. Yetki itirazının kabul edilmesi halinde dosya yetkili icra müdürlüğüne gönderilir ve orada takip devam eder.
İlamsız İcra Takiplerinde Borca İtiraz
Borca itiraz, borçlunun borcun varlığına veya miktarına itiraz etmesi halinde yapılır. Borçlu, ödeme emrini aldıktan sonra 7 gün içinde borca itiraz edebilir. İtiraz, borcun tamamına veya bir kısmına ilişkin olabilir. Borçlunun itirazında borcun ödendiğini veya borcun hiç doğmadığını iddia etmesi gerekir.
İlamsız İcra Takibinde El Koymaya Olağan Katılımı Sağlayan Belgeler
Hacizde ortak katılım, aynı borçluya ait malların satışından doğan alacakların birden fazla alacaklı tarafından tahsil edilmesi durumunda ortaya çıkar. Adi katılımın sağlanması amacıyla alacaklılar:
Takip talebinde bulunmalı ve el koymaya katılım için gerekli belgeleri icra dosyasına sunmalıdır.
Bu belgeler alacağın temelini ispatlayan senet, sözleşme veya benzeri yazılı belgeler olabilir.
Lütfen Makaleyi Değerlendirin