Engelli sağlık raporu olan bireyler, erken engelli emeklilik, tüketim vergisi devre dışı araçların satın alınması, vergi indirimleri ve engelli maaş için birçok haktan yararlanır. Ne yazık ki, birçok engelli bu hakları bilmediğinden, devletin kendilerine verdiği bu haklardan yararlanamazlar. Bu makalede, engellilerin tüm yönlerden yararlanacağı haklar hakkında konuşacağız.
Engelli bir sağlık raporu nasıl alınır?
Bir Tıp Komitesi raporu sunmaya yetkili eyalet, üniversite veya özel hastanelerden bir sağlık raporu alabilirsiniz. Bunun için yapılacak iş ve prosedürler aşağıdaki gibidir. Bir Tıp Komitesi raporu almak için hastaneye başvuracaksınız. Size bu gün söyleyecekler, tüm şube doktorlarına gelecekler. O günden sonra delegasyona gelecek ve sınavdan sonra heyete girecekler. O gün delegasyona girerseniz ve uygun bulunursanız, engelli bir sağlık raporu alacaksınız.
SCT İndirimli Engelli Araç İşe Alım
Engelli vatandaşlarımız sıfır araç satın alımında SCT istisnasına tabidir ve aldıkları sıfır araçlarda SCT ödememektedir. Bunun için iki önemli kriter vardır. Bunlardan ilki, %90 rapor oranı olan kişilerin, aracı hareket ettirmek ve uygun sağlık kurulu raporu ve raporuna uygun olarak ehliyet alması için özel ekipmana ihtiyaç duymalarıdır. İkincisi, %90 veya daha fazla rapor oranıdır. Bunlar, araç satın alımında tek başına rapor oranlarıdır ve başka koşullar değildir. Bu gereksinimleri karşılayan kişiler SCT indirimli engelli araç alabilir.
Kademeli engelli emeklilik, engelli bireylerin çalışma sürelerinden ve sigorta dönemlerinden daha erken emekli olmalarını sağlayan bir düzenlemedir. Bu emeklilik türünden yararlanmak için aşağıdaki koşullar ve süreçler dikkate alınmaktadır:
Engellilik oranı ve raporunun Sağlık Kurulu raporu ile en az %40 devre dışı olduğunu belgelemelisiniz. Rapor, yetkili bir devlet hastanesinden veya Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen bir sağlık kurumundan alınmalıdır. Raporda engellilik oranı açıkça belirtilmelidir. Oran emeklilik koşullarınızı belirler.
Sigorta türü ve başlangıç tarihi
Emeklilik için sigorta başlangıç tarihiniz ve sigorta türünüz (SSK, Bağ-Kur, emeklilik fonu) önemlidir:
SSK (4A):
Premium gün sayısı ve emeklilik yaşı sigorta başlangıç tarihine göre belirlenir. Yat-kur (4b) ve emeklilik fonu (4C):
Farklı kriterlere tabi olabilir, ancak genellikle SSK’dan daha fazla premium gün gereklidir.
Tahil Taşımacılık Koşulları
Kademeli emeklilikte, sigorta başlangıç tarihinize göre aşağıdaki koşullar uygulanır:
1 Ekim 2008’den önce sigortalı:
Bu tarihten önce sigortalıysanız, daha avantajlı koşullardan yararlanabilirsiniz. Engellilik oranı %40-59 arasındaysa, 18 yıllık sigorta dönemi ve 4.000 prim günü gereklidir. Engellilik oranı %60-79 arasındaysa, 15 yıllık sigorta dönemi ve 3.600 prim günü yeterlidir. %80 veya daha fazla sakatlık oranı için 15 yıllık sigorta dönemi ve 3.000 prim günü aranmaktadır. 1 Ekim 2008’den sonra sigortalı:
Bu tarihten sonra bir sigorta başlangıcınız varsa, prim gün koşulları artabilir. Engellilik oranına bağlı olarak, 4.320 ile 5.400 gün arasında 18 yıllık sigorta dönemi ve prim ödeme gereksinimi bulunabilir.
Vergi indirim sertifikası (isteğe bağlı) Vergi indirimi hakkı kazanan engelli çalışanlar, erken emeklilik avantajlarından yararlanabilir. Bu belgeyi elde etmek için vergi ofisinize başvurmanız gerekir. İşyerinizden alacağınız makaleye başvurabilirsiniz.
Başvuru Süreci Sağlık Raporu:
Engellilik durumunuzu belgelemek için sağlık raporunuzu alın. SSI’ye uygulama:
Raporunuzla Sosyal Güvenlik Kurumuna (SSI) başvurun. Premium günlerinizi ve sigorta zamanınızı kontrol edin:
Eksik primleriniz varsa, isteğe bağlı sigorta veya borçlanma yoluyla tamamlayabilirsiniz. SSI İncelemesi:
SSI raporunuzu ve premium bilgilerinizi inceler. Koşullar karşılanırsa, emekliliğiniz onaylanır.
Özel Durumlar Engelli Emeklilik:
Sigortalınızdan sonra sakatlığınız ortaya çıkmışsa ve çalışma gücünüzde en az %60 kaybınız varsa, engelli emekli maaşı için başvurabilirsiniz. Parça -Zaman Çalışması:
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmek istiyorsanız, belirli yasal düzenlemelerden yararlanabilirsiniz.
Yukarıda belirtilen bu iki engelli hak, engelli kişilerden yararlanmak için en önemli iki haktır ve diğer engelli haklar aşağıdaki gibi listelenebilir.
Engellilerin yararlanacağı tüm haklar
Engelliler için sağlanan haklar, bireylerin yaşam kalitesini iyileştirmeyi ve topluma tam ve eşit katılımlarını sağlamayı amaçlamaktadır. Türkiye’deki engelli kişilere sunulan haklar mevzuat tarafından garanti edilmektedir. İşte engellilerin yararlanabileceği haklar:
Eğitim hakları özel eğitim kurumlarında ücretsiz eğitim alma hakkı. Ulusal Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda ücretsiz özel eğitim destek hizmetleri. Engelli öğrenciler için burslar ve finansal destek. Üniversitelerde engelli öğrenci birimleri aracılığıyla erişilebilirlik ve destek hizmetleri. Engelli bireyler sınavlara ek zaman ve uygun koşullarda sınavlarda (örneğin YKS, KPSS) alma hakkına sahiptir.
Sağlık Hakları Engelli Tıp Kurulu Rapor alma hakkı. Devlet hastanelerinde önceliği inceleme hakkı. Sağlık hizmetlerinde katkı muafiyeti. Evde sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı. Ortez, protez, tekerlekli sandalye gibi tıbbi cihazlar için devlet desteği.
Sosyal Güvenlik ve Emeklilik Hakları Kademeli engelli emekli maaşından erken yararlanma hakkı. Engellilik emekli maaşı durumunda (çalışma gücünde %60 kayıp durumunda). Engellilere ve bakıma ihtiyaç duyan ailelerine verilen evde bakım emekli maaşı. Sigorta primleri ve engelli bireylerin akrabalarını destekler.
Kamu ve özel sektörlerde engelli istihdam için istihdam hakları yükümlülüğü (kamu kurumlarında %3, özel sektörlerde %4). İŞKUR tarafından sağlanan iş ve mesleki eğitim programları. Engelli girişimciler için hibe ve teşvik desteği. Vergi avantajları (örneğin gelir vergisinden indirim).
Vergi İndirimleri ve Muafiyetleri Gelir Vergi İndirimi: Vergi İndirimi Engellilik derecesine göre. Motorlu Taşıt Vergisi (MTV) Muafiyeti: Engelliler için %90 veya daha fazla. Özel Tüketim Vergisi (SCT) Muafiyeti: Engelliler için özel araç satın alınmasında. Katma Değer Vergi (KDV) indirimi (bazı tıbbi cihazlarda ve hizmetlerde).
Şehir toplu taşıma araçlarındaki ulaşım ve erişim haklarından yararlanma hakkı. Şehirlerarası otobüsler, tren ve uçuş biletleri için indirimler (en az %40 engelli oranı ile). Erişilebilir binaların ve kamusal alanların kullanımı. Park ücretsiz park kullanımı.
Sosyal Yardım ve Destekler 2022 Engelli Emeklilik: Engelliler için %40 ve daha fazla gelir belirli bir seviyenin altında. Evde Bakım Maaş: Ağır engelli bireylerin bakımı için ailelerine verilen maaş. Belediye Destekleri: Yiyecek, Giyim, Konut ve Diğer AIDS. Elektrik, su, doğal gaz faturalarında indirim.
TOKI projelerinde engelli kişiler için konut ve konut hakları özel kotası. Sosyal konut projelerinden kira yardımı ve öncelikli fayda.
Yasal Haklar ve Danışmanlık Yargı Süreçlerinde Öncelik Hakkı. Ücretsiz avukat desteği ve hukuk danışmanlığı. Ayrımcılığa karşı koruma ve haklar arama mekanizmalarına erişim.
Tiyatro, sinema, müze ve spor etkinliklerinde kültürel ve sosyal haklar indirimleri veya ücretsiz giriş. Kültürel faaliyetlerde engelsiz erişim düzenlemeleri. Engelliler için özel spor aktiviteleri ve rehabilitasyon programları.
E-devlet sisteminde engelli (öncelik süreci, kolay erişim) için e-devlet ve teknolojik haklar özel hizmetler. İletişim hizmetlerinde indirim (Türk Telekom, Turkcell, Vodafone gibi operatörlerde). Engelliler için akıllı cihazlar ve teknoloji desteği.
Bu haklar engellilik durumuna, rapor oranına ve sosyal güvenlik durumuna bağlı olarak değişebilir. Daha fazla bilgi için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, SSI veya Iskur ile iletişime geçebilirsiniz.
Kaynak: Engelli People.gen.tr
Lütfen makaleyi değerlendirin